Waarom je de CV temperatuur (niet) moet verlagen

Door de hoge gasprijzen is iedereen met een cv-ketel op zoek naar manieren om het gasverbruik omlaag te krijgen. De bespaartips vliegen over je beeldscherm en vaak lees je dat je gas kunt besparen door de CV temperatuur te verlagen naar bijvoorbeeld 60 graden. Het idee hier achter is dat de ketel minder hard hoeft te stoken en dat het rendement omhoog gaat.

Deze tip kom je op heel veel websites tegen en er zijn zelfs campagnes zoals ‘zet hem op 60’ om op die manier gas te besparen. Het wordt als een soort tovermiddel gepresenteerd. Maar is dit wel zo? Ga je op deze manier in alle gevallen echt zuiniger stoken?

Om daar een goed antwoord op te krijgen is het goed om te weten dat een cv-installatie een complex systeem is waarbij heel veel factoren een rol spelen. Het probleem is dat veel van deze websites vaak niet dieper ingaan op de werking van je cv installatie en al helemaal niet de technische kennis hebben om je hierin juist te adviseren.

Hierdoor kun je in sommige gevallen juist tegenovergestelde resultaten bereiken. Ja, je leest het goed. Je kunt zelfs meer gas gaan verbruiken dan eerst. Hoe dat zit ga ik je later uitleggen.

CV temperatuur

Zoals genoemd probeert men door het verlagen van de CV temperatuur de ketel efficiënter te laten werken. Door de lagere ingestelde temperatuur hoeft de ketel minder hard te branden en zal de retourtemperatuur terug naar de ketel ook lager zijn waardoor het rendement van de ketel omhoog gaat.

Juist deze retourtemperatuur wordt vaak niet besproken terwijl deze belangrijker is dan de aanvoertemperatuur. Deze wil je onder de 55 graden houden zodat de ketel gaat condenseren. De ketel behaald dan zijn hoogste rendement. De retourtemperatuur geeft een indicatie van hoe goed de warmteafgifte is van je cv systeem. Idealiter is je retourtemperatuur een factor van 0,8 t.o.v. je aanvoertemperatuur. Lager mag ook al kan een te lage retourtemperatuur ook betekenen dat de radiatoren/vloerverwarming te veel zijn geknepen. Je gaat je huis op koude dagen dan moeilijk warm krijgen.

Dan terug naar de aanvoertemperatuur. Over het algemeen kun je de cv aanvoertemperatuur zonder problemen verlagen naar 60 graden. Maar let op: dit is geen ‘one size fits all’ oplossing. De cv temperatuur verlagen betekent dat je de maximale aanvoertemperatuur van je cv-ketel gaat verlagen. Dit houdt in dat de temperatuur die de ketel verlaat en dus je verwarmingssysteem ingaat nooit hoger zal worden dan deze ingestelde temperatuur. De ketel slaat uit wanneer deze ingestelde temperatuur is bereikt. Maar heeft je ketel veel vermogen dan is deze temperatuur snel bereikt en dan slaat je ketel steeds uit, ook wel pendelen genoemd. En daar zit hem precies het probleem. Het steeds in en uitschakelen van de ketel is helemaal niet efficiënt. Daarover later meer.

Ook heeft het verlagen van je cv aanvoertemperatuur niet zoveel zin met een modulerende thermostaat. Die regelt namelijk al de juiste cv temperatuur aan de hand van de warmtevraag in de ruimte waar de thermostaat hangt. Verlagen heeft dan niet zoveel zin omdat je dan alleen het temperatuurbereik die de thermostaat aan de ketel vraagt beperkt.

Om echt zuinig te stoken moet je de hele cv installatie in balans zien te krijgen. Je moet dus naar het totaalplaatje van je cv installatie kijken. Heb je bijvoorbeeld oude radiatoren of juist vloerverwarming? Bij oude radiatoren (enkelplaats) moet de cv temperatuur niet te laag zijn. Het vermogen van je radiatoren om warmte af te geven neemt anders snel af.

Overgedimensioneerd

Veel geïnstalleerde ketels zijn overgedimensioneerd. Dit betekend dat ze een veel groter vermogen hebben dan nodig is. Voor het verwarmen van je huis heb je vaak niet meer dan 10 kW nodig maar in de praktijk worden er ketels geïnstalleerd van 30 kW of meer. Dat komt omdat men veel vermogen wil hebben om warm tapwater te bereiden. Je wil namelijk met een flinke straal warm water kunnen douchen en een bad snel gevuld hebben.

De verwarming van het CV water maakt echter gebruik van datzelfde vermogen. Vanuit de fabriek is de ketel vaak zo ingesteld dat het cv-vermogen maximaal 70% van het totale vermogen bedraagt. Dit is alsnog erg veel, want wanneer je een ketel met een vermogen van 30 kW hebt dan gaat de brander met 21 kW stoken. Hoe meer vermogen, hoe sneller de ingestelde temperatuur is bereikt en de ketel uitslaat. Dit gedrag van de ketel wordt ook wel pendelen genoemd. Het aan en uit springen van de ketel neemt naast onnodig gasverbruik ook veel stroom. Daarnaast kan je woning moeilijk op temperatuur komen omdat de ketel niet door blijft branden.

Vermogen en pendelen

Een lager ingestelde CV temperatuur kan er dus voor zorgen dat je ketel gaat pendelen. Dit hangt ook van de leeftijd van de ketel af. Nieuwere ketels kunnen hun vermogen aanpassen aan de gevraagde temperatuur, ook wel moduleren genoemd. De Intergas Xtreme is bijvoorbeeld een ketel die zeer ver terug kan moduleren en op heel laag vermogen kan branden. Deze ketels zullen veel minder snel pendelen.

Om te kijken of je ketel ook gaat pendelen kun je de temperatuur van je cv-ketel verlagen en de thermostaat in je woonkamer een slinger te geven naar bijvoorbeeld 25 graden. Ga dan een tijdje naast de ketel staan en kijk of deze een lange run maakt of dat hij steeds aan en uit gaat. Slaat de ketel steeds uit dan kan de ketel zijn vermogen niet kwijt.

Daarom wil je juist liever het vermogen van de ketel verlagen dan de temperatuur. Heb je een nieuwe ketel en een modulerende thermostaat? Dan kun je beter niet aan het vermogen gaan rommelen. Heb je een oudere ketel en/of een thermostaat die de ketel aan/uit aanstuurt dan kan het een goed idee zijn om het cv vermogen te verlagen. Hoeveel hangt af van hoeveel warmtevraag je woning heeft en hoe goed deze is geïsoleerd. Probeer bijvoorbeeld eerst te verlagen naar 50 of 40%. Als je woning binnen redelijke tijd opwarmt zit je goed. Duurt het te lang dan moet je het vermogen weer wat opschroeven.

Het vermogen aanpassen van je ketel doe je in het installateursmenu. Hoe je daar in komt staat meestal in de installatiehandleiding van de ketel. Vaak is er een toegangscode (toetsencombinatie) nodig om in dit menu te komen. Zorg dat je weet wat je doet en ga niet zomaar andere instellingen aanpassen zonder dat je weet wat het precies is. Dat kan tot storingen en zelfs tot gevaarlijke situaties lijden.

Bij Intergas kun je het ingesteld maximaal cv-vermogen aanpassen door het percentage te veranderen. Bij sommige ketels zoals Remeha is het vermogen gekoppeld aan het ventilatortoerental. Je moet dan het maximale ventilatortoerental aanpassen.

Waterzijdig inregelen

Een van de belangrijkste factoren om zuinig te kunnen stoken is dat de cv-installatie in balans is. Dit heet waterzijdig inregelen en dit is in de meeste cv installaties helemaal niet gedaan.

Waterzijdig inregelen komt er op neer dat elke radiator of vloerverwarmingsgroep de juiste hoeveelheid water krijgt.

In heel veel Nederlandse huizen is dit niet het geval. Er staat bijvoorbeeld een kleine radiator helemaal open in de badkamer dicht bij de cv-ketel. Wat er dan gebeurt, is dat het warme water van de cv-ketel direct weer retour gaat naar de ketel. Dat water is nauwelijks afgekoeld.

De ketel denkt dat de radiatoren al lekker warm zijn en gaat uit. De thermostaat beneden merkt dat de temperatuur niet omhoog gaat en zal weer warmte vragen aan de ketel. Het mag duidelijk zijn dat dit geen efficiënte manier van stoken is.

Waterzijdig inregelen is dus een hele effectieve manier om gas te besparen en je verhoogd bovendien het comfort. Als je technisch handig bent kun je er voor kiezen om je installatie zelf waterzijdig in te regelen. Met een simpele infrarood thermometer kun je de in en uitgaande temperatuur van je radiatoren meten. Gebruik op glimmende leidingen wel zwarte pvc tape. De metingen kloppen anders niet door de reflectie. Mocht je dit niet zelf zien zitten dan kan een installatiebedrijf dat ook voor jou doen. Dit kost afhankelijk van de installatie enkele honderden euro’s maar dit verdien je ook weer terug.

Slimme thermostaat en radiator ventilatoren

Een slimme thermostaat kan je helpen om je cv-ketel efficiënter te laten werken. Zeker als je hem modulerend laat werken via Opentherm.

Als je een recente ketel hebt dan kan je de thermostaat slim laten samenwerken met de ketel met het Opentherm protocol. De thermostaat zorgt ervoor dat dat hij de juiste temperatuur aan de ketel vraagt. De ketel zorgt er op zijn beurt weer voor dat hij het juiste vermogen levert voor de gevraagde temperatuur. Op die manier kun je een mooie besparing realiseren en hoef je niet aan de instellingen van de ketel te sleutelen.

Wanneer je radiatoren hebt zijn radiator ventilatoren ook een hele slimme manier om je gasverbruik naar beneden te krijgen. Deze ventilatoren verhogen de luchtstroom langs je radiatoren waardoor de ruimte sneller op temperatuur komt. Doordat je radiatoren hierdoor meer warmte afgeven verlaag je ook de retourtemperatuur van het cv-water die terug gaat naar de ketel. Je cv-ketel gaat meer condenseren en daardoor zuiniger werken.

Slotsom

Het verlagen van de cv temperatuur naar bijvoorbeeld 60 graden is in de meeste gevallen geen probleem zolang de ketel niet gaat pendelen. Probeer echter wel naar het totaalplaatje te kijken van de hele cv installatie.

De belangrijkste factoren zijn: